Μορφολογία: Η παπαρούνα είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο, ποώδες φυτό η οποία ανήκει στην τάξη των Μηκωνωδών (Papaverales) και στην οικογένεια Μηκωνοειδών (Papaveraceae). Υπάρχουν πολλά είδη παπαρούνας (100 περίπου) που είτε είναι αυτοφυή είτε καλλιεργούνται.

Το πιο γνωστό είδος στην Ελλάδα είναι η κοινή παπαρούνα των αγρών, επιστημονική ονομασία Μήκων η ροιάς (Papaver rhoeas), μικρό λουλούδι με κόκκινα άνθη μαύρα στη βάση τους, που ανθίζουν την άνοιξη, δίνοντας μαζί με τις μαργαρίτες ένα χαρακτηριστικό χρώμα στην Ελληνική ύπαιθρο.

Είναι φυτό ποώδες μονοετές με ύψος μεταξύ 20 έως 80 εκατ. Φύλλα πτεροσχιδή με τμήματα οδοντωτά, τα ανώτερα επιφυή. Οι ανθοφόροι βλαστοί καλύπτονται συνήθως με χοντρές τρίχες που συγκρατούνται σε ορθή γωνία ως προς το στέλεχος. Το φυτό μπορεί να παράγει έως και 400 άνθη σε μια ζεστή εποχή, τα οποία είναι πολύ εφήμερα, αφού συνήθως διαρκούν μόνο μία ημέρα.

Ανθοφορία: Περίοδος ανθοφορίας από Φεβρουάριο-Αύγουστο.

Βιότοπος & εξάπλωση: Οι παπαρούνες βρίσκονται στις εύκρατες και ψυχρές περιοχές της Γης.

Η Μήκων η ροιάς ή αλλιώς Παπάβερ η ροιάς (επιστ. ονομ. Papaver rhoeas) με κοινή ονομασία παπαρούνα κατανέμεται στην Ευρώπη, στη Βόρεια Αφρική και στη νοτιοδυτική Ασία, καθώς και σ΄ όλη την Ελλάδα. Συναντάται ως αυτοφυές είδος των αγρών, καθώς και ως ζιζάνιο κυρίως των σιτηρών, ενώ απαντά επίσης σε κήπους, αρχαιολογικούς χώρους, άκρες δρόμων, βοσκότοπους, ελαιώνες, παραλίες, σε υψόμετρο συνήθως μεταξύ 0-700, σπάνια μέχρι τα 1800μ.

Το όνομα του γένους «Παπάβερ» προέρχεται από το λατινικό «Papa» που σημαίνει βρασμένος, επειδή ήταν σύνηθες να μαγειρεύουν τους σπόρους της παπαρούνας με αυτόν τον τρόπο. Αναφορικά με το όνομα του είδους, το «ροιάς» προέρχεται από το αρχαιοελληνικό «ῥοιάς» δηλαδή «ροή» κάνοντας αναφορά στον γαλακτώδη χυμό που ρέει όταν τραυματίζεται το στέλεχος ή ακόμη στο γεγονός ότι τα πέταλα του άνθους πέφτουν πολύ εύκολα (φυλλορροούν).

Εδωδιμότητα: Οι τρυφεροί βλαστοί και τα φύλλα μαζεύονται από το Χειμώνα μέχρι και την Άνοιξη, όσο δεν είναι ανθισμένο το φυτό και τρώγονται ύστερα από βράσιμο, σε σαλάτα μόνα τους ή μαζί με άλλα χόρτα, σε χορτόπιτες και σε σούπες.

Οι σπόροι συλλέγονται το καλοκαίρι, είναι άοσμοι και απολύτως ασφαλείς για κατανάλωση, καθώς δεν περιέχουν κανένα από τα αλακαλοειδή. Ωμοί ή μαγειρεμένοι χρησιμοποιούνται σαν αρωματική ύλη ή γαρνιτούρα σε ψωμιά, σε παξιμάδια, σε κέικ και σε σαλάτες φρούτων προσδίδοντας μια ευχάριστη γεύση, ίδια με τα καρύδια αλλά εντονότερη.

Οι σπόροι είναι πλούσιοι σε λινολεϊκά οξέα, ένα βρώσιμο λάδι άριστο υποκατάστατο του ελαιόλαδου, εξάγεται από τους σπόρους και χρησιμοποιείται στη μαγειρική σε σαλάτες και σε σάλτσες.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Η παπαρούνα έχει καταπραϋντικές, μαλακτικές, κατευναστικές, ελαφρά ναρκωτικές και εφιδρωτικές ιδιότητες.

Τα λουλούδια και τα πέταλα είναι αναλγητικά, μαλακτικά, εμμηναγωγά, αποχρεμπτικά, υπνωτικά, ελαφρώς ναρκωτικά και ηρεμιστικά.

Κοινές ονομασίες: Κοκκινάδες, Κοτσονιά, Κουτσουνάδες, Πετεινός, Λιλικούκι, Μακουνίδα.